Obecna pokrywa glebowa w gminie Stara Dąbrowa, jak i na całym Pomorzu Zachodnim, jest produktem kompleksu czynników (jak charakter podłoża, rzeźba, klimat, stosunki wodne), który powstał na bazie utworów polodowcowych. Kształtowały one przy współudziale procesów glebotwórczych typ gleby, który jest wypadkową wszystkich tych czynników i wyraża stopień zaawansowania rozwoju gleby.
W strukturze jakościowej gleb przeważają gleby średnie – 68% powierzchni użytków rolnych, gleby dobre i bardzo dobre zajmują 20%, a gleby słabe i bardzo słabe 12%. według klas bonitacyjnych
Zestawienie gruntów według klas bonitacyjnych w gminie Stara Dąbrowa (stan w 2002 r.)
Lp. | Klasa | Grunty orne | Trwałe użytki zielone | Użytki rolne razem | Polska % | ||||
ha | %* | ha | %** | ha | %*** | Grunty orne | Użytki zielone | ||
1. | I | 0 | 0,0 | 0 | 0,0 | 0 | 0,0 | 0,5 | 0,1 |
2. | II | 0 | 0,0 | 0 | 0,0 | 0 | 0,0 | 3,2 | 1,6 |
3. | III a | 264 | 3,4 | - | - | - | - | 10,1 | - |
4. | III b | 1435 | 18,5 | 170 | 12,6 | 186910 | 20,5 | 13,9 | 12,9 |
5. | IV a | 3884 | 50,0 | - | - | - | - | 22,6 | - |
6. | IV b | 1425 | 18,3 | 872 | 64,5 | 61812) | 67,7 | 16,7 | 41,0 |
7. | V | 701 | 9,0 | 273 | 20,2 | 974 | 10,7 | 20,7 | 32,1 |
8. | VI | 58 | 0,7 | 33 | 2,4 | - | - | 11,4 | 11,3 |
9. | VI z | 6 | 0,1 | 4 | 0,3 | 1013) | 1,1 | 0,9 | 1,0 |
10. | Razem | 7773 | 100,0 | 1352 | 100,0 | 9125 | 100,0 | 100,0 | 100,0 |
Jak wynika z powyższych zestawień, w strukturze użytków rolnych przeważa polowe użytkowanie gruntów (grunty orne i sady stanowią 85,2%), zaś w trwałych użytkach zielonych przeważają łąki trwałe – 56,4%.
Na obszarze gminy występują głównie gleby brunatne, które wykazują różny stopień rozwoju. Najczęściej są to gleby brunatne wyługowane i kwaśne, rzadziej brunatne właściwe; zajmują stosunkowo duży obszar na terenie gminy (około 80%); występują na wysoczyźnie morenowej. Gleby te, jako uprawne grunty orne mają na ogół dobry rozkład składników odżywczych w całym profilu glebowym. Odczyn tych gleb z reguły jest zbliżony do obojętnego. Przy racjonalnej gospodarce wykazują znaczny stopień akumulacji związków próchniczych. W glebach brunatnych zdegradowanych zaznacza się natomiast zmniejszenie próchnicy i stopniowe zakwaszenie poziomu próchnicowego.
Przydatność rolnicza gleb brunatnych utrzymywanych w dobrej kulturze jest znaczna. Te w gminie Stara Dąbrowa kwalifikują się głównie do czwartego i piątego kompleksu przydatności rolniczej gleb (żytni b. Dobry i żytni dobry) zajmując ponad 5,5 tys. ha.
Na północy gminy, w rejonie miejscowości Chlebowo i Chlebówko występują najlepsze gleby brunatne drugiego kompleksu (pszenny dobry) o powierzchni około 280 ha. Obszar zalegania tych gleb objęty jest zakazem przeznaczania ich na inne niż rolnicze cele oraz nie przeznacza się ich na cele budowlane.
Zaledwie 20% obszaru gruntów ornych w gminie charakteryzuje się typem gleb bielicowych zaliczonych głównie do kompleksów: szóstego (żytni słaby) i siódmego (żytni b słaby). Są to gleby piaszczyste wytworzone z piasków gliniastych lekkich i charakteryzują się okresowym do stałego niedoborem wilgoci.
Uzupełnieniem oceny jakościowej gleb według klas bonitacyjnych jest rozpoznanie warunków glebowych pod kątem przydatności rolniczej według kompleksów przydatności rolniczej, jak autonomicznych jednostek glebowo-rolniczych. Wyróżnione kompleksy glebowe obejmują zespoły różnych, pod względem typologicznym i bonitacyjnym oraz różnego położenia gleb, które wykazują zbliżone właściwości użytkowo-rolnicze.
Kompleksy przydatności rolniczej gleb w gminie Stara Dąbrowa (stan w 2002 r.)
Lp. | Wyszczególnienie | ha | % |
1. | Grunty orne i sady | 7773 | 100,0 |
1.1 | Pszenny bardzo dobry | 0 | 0,0 |
1.2 | Pszenny dobry | 280 | 3,6 |
1.3 | Pszenny wadliwy | 16 | 0,2 |
1.4 | Żytni bardzo dobry | 2230 | 28,6 |
1.5 | Żytni dobry | 3596 | 46,4 |
1.6 | Żytni słaby | 1090 | 14,0 |
1.7 | Żytni bardzo słaby | 171 | 2,2 |
1.8 | Zbożowo-pastewny mocny | 100 | 1,3 |
1.9 | Zbożowo-pastewny słaby | 290 | 3,7 |
2 | Trwałe użytki zielone | 1352 | 100,0 |
2.1 | Użytki zielone bardzo dobre i dobre | 0 | 0,0 |
2.2 | Użytki zielone średnie | 1032 | 76,3 |
2.3 | Użytki zielone słabe i bardzo słabe | 320 | 23,7 |
Analiza warunków glebowych gminy Stara Dąbrowa, oparta o kryterium rozkładu przestrzennego kompleksów przydatności rolniczej gleb, klasyfikacji genetycznej, uziarnienia, uwilgotnienia, potwierdza średnią do dużej przydatność środowiska glebowego do produkcji rolniczej. Wyliczony wskaźnik bonitacji jakości przydatności rolniczej użytków rolnych wynosi 52,7 pkt.
Czytaj również