Dziś jest: Piątek 29 kwietnia 2022, imieniny: Piotra i Pawła

Ukształtowanie powierzchni

Obecna rzeźba powierzchni okolic Starej Dąbrowy jak i powiatu stargardzkiego, powstała w wyniku działania lądolodu skandynawskiego.

W wyniku jego skomplikowanej działalności powstała gruba powłoka utworów polodowcowych, której grubość na badanym terenie wynosi od 2 do 100 m. Stanowi ona materiał co najmniej w 75% przywleczony z północy. Składają się nań gliny, piaski, żwiry i iły oraz różnej wielkości głazy. Głazy w postaci różnokolorowych granitów, gnejsów, porfirów, piaskowców i wapieni tworzą typową dla terenów polodowcowych mozaikę skalną.

Rzeźba analizowanego obszaru związana jest ściśle z ostatnim zlodowaceniem bałtyckim, a zwłaszcza z jednym z jego dłuższych postojów na linii tzw. pomorskich moren czołowych, tj. na linii strefy pagórków morenowych, które ciągną się od Chojny przez okolice Myśliborza, Barlinka, Choszczna, Recza, Ińska i dalej w kierunku wschodnim. Reprezentuje ona rzeźbę młodolodowcową o niezwykle dużej różnorodności form ukształtowania terenu. Na czoło wysuwa się wysoczyzna moreny dennej (powierzchnia powstała na dnie lodowca), na której występuje cały szereg form wypukłych i wklęsłych, oraz niżej położone równiny zastoiskowe.

Wysoczyzna moreny dennej rozciąga się od moren ińskich na wschodzie po rynnę jeziora Miedwie i poziomy zastoiskowe na zachodzie. Na wschodzie wysoczyzna wznosi się na wysokość około 90 m n.p.m. (rejon miejscowości Rosowo) i opada w kierunku południowo-zachodnim.

Powierzchnia wysoczyzny w tej części powiatu stargardzkiego, w tym gminy Stara Dąbrowa, zbudowana jest z moreny dennej płaskiej i falistej. Morena denna płaska z różnicą wysokości do 2 m i o nachyleniu terenu 00 – 20 występuje w niewielkich płatach nad dolinami rzek. Morenę denną falistą cechują wysokości względne od 2 do 5 m i nachylenie 20 – 50.

Obszar wysoczyzny rozcięty jest szeregiem rynien, wśród których wyróżnić można dwa systemy rynien, a mianowicie rynny głębsze o przebiegu zgodnym z ruchem lodowca (wyżłobiły je wody płynące szczelinami pod lodowcem) – na badanym terenie jest to rynna maszewsko-tychowska i rynny płytsze (wyżłobione przez wody przepływające szczelinami miedzy płatami martwego lodu), jak np. rynna jezior parlińskich, rynna dąbrowiecko-łączycka, które mają nierówne dna, z progami i drobnymi jeziorkami w przegłębieniach.

Obok rynien i dolin rzecznych wciętych w wysoczyznę morenową występuje na jej powierzchni szereg form wypukłych, jak ozy i drumliny.

Ozy – wąskie, długie wały przypominające nasyp kolejowy, zbudowane z mułków, piasków i żwirów, ich wysokość dochodzi do 15 m, a szerokość waha się do 50-100 m.

Na terenie gminy można wyróżnić trzy szeregi ozów:

  • pierwszy położony jest wzdłuż zachodniej granicy gminy i składa się z trzech wałów ozów,
  • drugi ciągnie się na linii miejscowości Darż na północy i Grabowo na południe; na południowy-wschód od tego szeregu, na wschodnim brzegu jeziora grabowskiego znajduje się najlepiej zachowany oz gminy, będący przedłużeniem znajdującym się bardziej na południe ozów kiczarowskich (krajobrazowy rezerwat przyrody),
  • trzeci rozciąga się od miejscowości Tolcz na północy, przez miejscowość Łęczyca w kierunku Gogolewa na południe.

Do form wypukłych należą pagórki drumlinowe, zbudowane z gliny morenowej. Na badanym obszarze występują liczne pagórki wchodzące w skład pola drumlinowego. Pole to ciągnie się od Stargardu Szczecińskiego po Nowogard na powierzchni około 5 tys. km2.

Pagórki drumlinowe mają kształt owalny lub wydłużony. Są to formy płaskie o długości od 200 do 500 m, szerokości 70-1000 m i wysokości 4-12 m.

Stoki mają łagodne o nachyleniu 30 – 70. Budowa wewnętrzna drumlinów jest jednolita, pod warstwą gliny morenowej o miąższości od 1 do kilku metrów występują utwory piaszczysto-żwirowe.

Przy wschodniej granicy gminy na wschodniej krawędzi doliny Krąpieli znajduje się jedyny w gminie Stara Dąbrowa kem, zbudowany z warstwowych piasków, mułków i żwirów. Obecnie przecina go droga nr 142 (Szczecin – Chociwel).

W północno-wschodniej części gminy występują formy zaliczane do wzgórz bobrownickiej moreny czołowej o budowie zaburzonej.

Moreny bobrownickie należą do niezwykle ciekawych i skomplikowanych form polodowcowych. Tworzą one wyniosłe pasmo wałów i wzgórz morenowych, zataczając łuk nad występującym od południowego-zachodu obniżeniem krzywnickim.

Pasmo to rozciąga się na przestrzeni 9 km od doliny Krąpieli w okolicy Rosowa po dolinę rzeki Krąpy (lewy dopływ Krąpieli) w okolicy Dzwonowa (gmina Marianowo), na granicy z gminą Stara Dąbrowa.

W odniesieniu do otaczających je terenów pasmo to wyniesione jest średnio 30-40 m, a nad płaskodenne obniżenie krzywnickie 50-60 m.

Moreny bobrownickie wykształcone są w postaci długich wałów (0,5 – 2,0 km i szerokości 150-500 m). Ich wysokość dochodzi do 40 m, a nachylenie stoków waha się w granicach 100 – 300. Wygląd wałów sprawia wrażenie grzbietów wzniesień oddzielonych podłużnymi obniżeniami. Na stokach pagórków i wałów leżą liczne głazy.

Utworem budującym wały na powierzchni jest glina morenowa, pod którą występują piaski, żwiry polodowcowe, a także pomarańczowe piaski i brunatne iły wyciśnięte przez lodowiec z podłoża trzeciorzędowego.

Czytaj również

Obsługa techniczna
ALFA TV

Szukaj

Biuletyn Informacji Publicznej



Elektroniczne Biuro Obsługi Interesanta



elektroniczny samorząd

System Rada



Lokalne Centrum Certyfikacji



Dziennki Ustaw



Monitor Polski



e - Wrota Powiat Stargardzki

ISO

Kalendarz

  Kwiecień 2022 >>
Pn Wt Śr Cz Pt So Ni
        1 2 3
4 5 6 7 8 9 10
11 12 13 14 15 16 17
18 19 20 21 22 23 24
25 26 27 28 29 30